Świadczenia z tytułu wypadku w drodze do pracy lub z pracy

24 lipca 2014

488

Czy nadal w ustawodawstwie przewiduje się świadczenia z tytułu wypadku w drodze do pracy i z pracy, jeśli tak to jakie dokumenty należy sporządzić i jaki akt prawny to reguluje?

Świadczenia przysługujące na skutek wypadku w drodze do pracy i z pracy są uregulowane w ustawie o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, (wbrew nazewnictwu, świadczenia przysługujące w związku z wypadkiem w drodze do pracy i z pracy, zaliczane są do ubezpieczenia rentowego, nie zaś wypadkowego, które to jest źródłem świadczeń w razie wypadku przy pracy).

Wynagrodzenie chorobowe

Świadczeniem należnym z tytuły niezdolności do pracy spowodowanej takim wypadkiem jest w pierwszej kolejności wynagrodzenie chorobowe wypłacane przez pracodawcę pracownikowi przez czas, w którym jest on niezdolny do pracy na skutek wypadku, jeśli okres ten trwa łącznie do 33 lub w przypadku pracownika, który ukończył 50. rok życia, 14 dni. Prawo do wynagrodzenia chorobowego przysługuje już od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego (bez okresu wyczekiwania), a pracownik zachowuje w okresie niezdolności do pracy prawo do 100% wynagrodzenia (art. 92 § 1 pkt 2 Kodeksu pracy). Dłuższa niezdolność spowodowana przedmiotowym zdarzeniem będzie podstawą do otrzymywania przez pracownika zasiłku chorobowego z ubezpieczenia chorobowego.

Zasiłek chorobowy

Osoby nieposiadające statusu pracownika, ale podlegające ubezpieczeniu chorobowemu są uprawnione do otrzymywania zasiłku chorobowego już od pierwszego dnia tego ubezpieczenia (bez okresu wyczekiwania) w związku z niezdolnością do pracy spowodowaną wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy. Miesięczny zasiłek chorobowy wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku. Zasiłek chorobowy przysługuje przez okres trwania niezdolności do pracy z powodu choroby lub niemożności wykonywania pracy nie dłużej jednak niż przez 182 dni.

Świadczenie rehabilitacyjne

Dalsza niezdolność ubezpieczonego do pracy na skutek wypadku w drodze do pracy lub z pracy, jest podstawą do wypłacenia świadczenia rehabilitacyjnego. Przysługuje ono ubezpieczonemu, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy. Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje przez okres niezbędny do przywrócenia zdolności do pracy, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy.

Renta

Niezdolność do pracy istniejąca po wyczerpaniu okresu zasiłkowego i okresy pobierania świadczenia rehabilitacyjnego, może być podstawą do uzyskiwania dalszych świadczeń z ubezpieczenia rentowego, na podstawie w art. 57 i art. 57a ustawy o emeryturach i rentach z FUS, np. renty z tytułu niezdolności do pracy. Jednak warunkiem ich wypłaty w określonej wysokości jest uznanie, że zdarzenie, które spowodowało niezdolność do pracy ubezpieczonego może być zakwalifikowane, jako wypadek w drodze do pracy lub z pracy.

Pojęcie wypadku w drodze do pracy lub z pracy zostało zdefiniowane w art. 57b, który stanowi, że za wypadek w drodze do pracy lub z pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego, jeżeli droga ta była najkrótsza i nie została przerwana. Zgodnie z przytoczonym artykułem uważa się, że wypadek nastąpił w drodze do pracy lub z pracy, mimo że droga została ona przerwana, jeżeli przerwa była życiowo uzasadniona i jej czas nie przekraczał granic potrzeby, a także wówczas, gdy droga, nie będąc drogą najkrótszą, była dla ubezpieczonego, ze względów komunikacyjnych, najdogodniejsza.

Uszczerbek na zdrowiu

Warto zwrócić również uwagę na to, że dorobek orzeczniczy dotyczący wykładni definicji wypadku przy pracy, z uwagi na zbieżność pojęciową przesłanek ustawowych, ma zastosowanie także przy ocenie zdarzenia jako wypadek w drodze do czy z pracy (E. Stryczyńska, „Wybrane zagadnienia z zakresu prawa ubezpieczeń społecznych”). Co ważne, dla uznania danego zdarzenia za wypadek w drodze w rozumieniu art. 57b nie jest konieczne stwierdzenie, a nawet zaistnienie uszczerbku na zdrowiu w rozumieniu przepisów wypadkowych. Uszczerbek na zdrowiu stanowi jedynie ustawową przesłankę nabycia prawa do świadczeń wypadkowych. Kwestia ta była wielokrotnie potwierdzana w orzecznictwie (np. wyrok SN z dn. 27.09.2000 r., sygn. akt: II UKN 745/99; z dn. 30.06.2000 r., sygn. akt: II UKN 616/99; z dn. 04.04.1997 r., sygn. akt: II UKN 14/97).

Szczegółowe zasady oraz tryb uznawania zdarzenia za wypadek w drodze do pracy lub z pracy, sposób jego dokumentowania, wzór karty wypadku w drodze do pracy lub z pracy oraz termin jej sporządzania określa wydane na podstawie art. 57b ust. 4 rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie szczegółowych zasad oraz trybu uznawania zdarzenia za wypadek w drodze do pracy lub z pracy, sposobu jego dokumentowania, wzoru karty wypadku w drodze do pracy lub z pracy oraz terminu jej sporządzania obowiązującego od 01.01.2003 r. Zgodnie z tym aktem prawnym ubezpieczony, który uległ wypadkowi w drodze do pracy lub z pracy, powinien zawiadomić niezwłocznie lub po ustaniu przeszkód uniemożliwiających niezwłoczne zawiadomienie o wypadku pracodawcę, bądź też podmioty wymienione w art. 5 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Uznanie zdarzenia za wypadek w drodze do pracy lub z pracy następuje na podstawie: oświadczenia poszkodowanego, członka jego rodziny lub świadków, co do czasu, miejsca i okoliczności zdarzenia; informacji i dowodów pochodzących od podmiotów badających okoliczności i przyczyny zdarzenia lub udzielających poszkodowanemu pierwszej pomocy (np. Policji bądź jednostki służby zdrowia); ustaleń sporządzającego kartę.

Karta wypadku

Ustalenie okoliczności wypadku w drodze do pracy lub z pracy jest dokonywane w karcie wypadku w drodze do pracy lub z pracy. Kartę wypadku należy sporządzić po ustaleniu okoliczności i przyczyn zdarzenia, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku, w dwóch egzemplarzach, (z których jeden otrzymuje poszkodowany lub członek jego rodziny, a drugi przechowuje się w dokumentacji powypadkowej). Organ rentowy (ZUS) nie jest związany treścią protokołu wypadkowego w zakresie uznania danego zdarzenia za wypadek w drodze do pracy lub z pracy, a tym samym jego decyzja w tym przedmiocie ma charakter samodzielny. Co więcej, organ rentowy rozpoznający wniosek o świadczenia z tytułu wypadku przy pracy, nie jest związany prawomocnym wyrokiem wydanym w sprawie z powództwa pracownika przeciwko pracodawcy o ustalenie lub zmianę protokołu powypadkowego w zakresie uznania zdarzenia za wypadek przy pracy (uchwała Sądu Najwyższego z dn. 21.09.2004 r., sygn. akt: II UZP 8/04).