„Chciałem się przyjąć do firmy na umowę o pracę, a pracodawca zmusza mnie do zapłacenia za badania lekarskie, czy ma do tego prawo?”
Nie. Warto wiedzieć, że każdy pracownik musi poddawać się badaniom profilaktycznym zarówno przed, jak i w trakcie pracy. Badania wstępne wykonuje się przed podjęciem pracy. Na badania wstępne do pracy kieruje przyszły pracodawca. Skierowanie powinno być wydawane w dwóch egzemplarzach. Jedna sztuka jest dla lekarza, a kolejna dla osoby kierowanej na badania. Badanie lekarskie kończy się wydaniem orzeczenia lekarskiego, w którym lekarz stwierdza brak przeciwwskazań zdrowotnych do pracy na określonym stanowisku pracy, albo przeciwwskazania zdrowotne do pracy na określonym stanowisku pracy.
Obowiązkiem pracodawcy jest również przechowywanie takiego zaświadczenia lekarskiego w aktach osobowych pracownika. Ponadto pracodawca musi mieć podpisaną umowę z jednostką medycyny pracy, do której będzie kierował na badania swoich pracowników.
Warto również zaznaczyć, że zgodnie z art. 229 § 6 Kodeksu pracy badania wstępne przeprowadza się na koszt pracodawcy.
W treści pytania został zawarty następujący zwrot: „(…) a pracodawca zmusza mnie do zapłacenia za badania lekarskie (…)” co w ocenie Autora prowadzi do wyciągnięcia dwóch wniosków:
– pierwszy z nich dotyczy sytuacji, w której przyszły pracownik co prawda ponosi koszt za wykonanie badań lekarskich i otrzymując z tego tytułu fakturę przekazuje ją do pracodawcy. Następnie pracodawca na jej podstawie zwraca pracownikowi poniesiony koszt wykonanych badań lekarskich. Zdarzają się w praktyce takie przypadki. Naturalnie, nie mają one przełożenia na obowiązujące przepisy prawa pracy,
– drugi wniosek dotyczy ponoszenia przez pracownika kosztów wykonanych przez niego badań lekarskich, których to kosztów pracodawca ostatecznie nie zwraca pracownikowi. Taka sytuacja nie tylko, że jest nieprawidłowa, ale powoduje naruszenie przepisów w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, zagrożone karą grzywny.
Mając zatem powyższe na uwadze, nie ma prawnej możliwości, aby pracodawca zmusił pracownika do ponoszenia przezeń kosztów wykonanych badań lekarskich, na które to kieruje pracownika wyłącznie pracodawca.
Paweł Nowak – prawnik prawa pracy i prawa oświatowego
Podstawa prawna:
Ustawa z dn. 26.06.1974 r. Kodeks pracy – tekst jedn. Dz.U. z 2019 r. poz. 1040 ze zm.
