Zakres stosowania przepisów o zatrudnianiu tymczasowym
Ustawa z dn. 09.07.2003 r. o zatrudnianiu pracowników tymczasowych (Dz.U. Nr 166, poz. 1608, z późn. zm.), zwana dalej „u.z.p.t.”, reguluje:
-
zasady zatrudniania pracowników tymczasowych przez pracodawcę, którym jest agencja pracy tymczasowej (dalej jako „APT”),
-
zasady kierowania pracowników tymczasowych i osób niebędących pracownikami APT do wykonywania pracy tymczasowej na rzecz pracodawcy użytkownika.
Pracodawcą dla pracownika tymczasowego jest APT, która odpowiada za realizację uprawnień pracowniczych w stosunku do tego pracownika (ustalenie i wypłata wynagrodzenia, odprowadzanie składek na ubezpieczenia społeczne i zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, udzielanie urlopów i zwolnień od pracy, dokumentowanie przebiegu zatrudnienia itd.). Pracodawca użytkownik wykonuje natomiast obowiązki i korzysta z praw przysługujących pracodawcy, w zakresie niezbędnym do organizowania pracy z udziałem pracownika tymczasowego.
Należy zauważyć, że przepisy u.z.p.t. nie stanowią kompleksowego zbioru unormowań regulujących wszystkie aspekty pracy tymczasowej. W związku z tym w zakresie nieuregulowanym odmiennie przepisami u.z.p.t. i przepisami odrębnymi do APT, pracownika tymczasowego i pracodawcy użytkownika stosuje się unormowania prawa pracy dotyczące odpowiednio pracodawcy i pracownika, z tym że do pracowników tymczasowych
Wymieniona na wstępie ustawa uległa zmianom wprowadzonym na mocy nowelizacji z dnia 23.10.2009 r. (Dz.U. Nr 221, poz. 1737), które weszły w życie z dniem 24.01.2010 r. W ramach powyższej noweli dokonano następujących modyfikacji:
-
uchylono przepisy ograniczające możliwość zatrudniania pracowników tymczasowych przez pracodawców, którzy w okresie 6 miesięcy poprzedzających przewidywany termin rozpoczęcia pracy tymczasowej przeprowadzili zwolnienia grupowe (skreślenie art. 3 u.z.p.t.),
-
ustanowiono szczególny tryb wydawania świadectwa pracy pracownikowi tymczasowemu (art. 18a i 18b dodane do u.z.p.t.),
-
wydłużono łączny okres, w jakim konkretny pracownik tymczasowy może świadczyć pracę tymczasową na rzecz jednego pracodawcy użytkownika (nowe brzmienie art. 20 ust. 1 u.z.p.t.).
Definicje ustawy o zatrudnianiu pracowników tymczasowych
W przepisach u.z.p.t. zawarto katalog określeń utworzonych wyłącznie w celu realizacji obowiązków i uprawnień wynikających z nin. ustawy.
► Pracodawca użytkownik – to pracodawca lub podmiot niebędący pracodawcą w rozumieniu k.p. wyznaczający pracownikowi skierowanemu przez APT zadania i kontrolujący ich wykonanie.
W odniesieniu do pracodawców spełniających kodeksowe kryteria definicyjne obowiązuje ograniczenie sformułowane w art. 4 u.z.p.t., zgodnie z którym wskazani pracodawcy nie mogą być pracodawcami użytkownikami w stosunku do pracowników pozostających z nimi w stosunku pracy.
► Pracownik tymczasowy – to w rozumieniu u.z.p.t. pracownik zatrudniony przez APT wyłącznie w celu wykonywania pracy tymczasowej na rzecz i pod kierownictwem pracodawcy użytkownika.
Pracownicy APT zajmujący się prowadzeniem bieżącej działalności agencji nie podlegają przepisom u.z.p.t.
Warto także zaznaczyć, że do pracowników tymczasowych nie stosuje się przepisów ustawy z dn. 13.03.2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. Nr 90, poz. 844, z późn. zm.). Oznacza to, że pracownik tymczasowy nie może liczyć, w przypadku zwolnienia z przyczyn go niedotyczących, na odprawę pieniężną, nie przysługują mu ponadto żadne inne uprawnienia określone w ustawie o zwolnieniach grupowych.
► Praca tymczasowa – oznacza wykonywanie na rzecz danego pracodawcy użytkownika, przez okres do 18 miesięcy (w okresie obejmującym 36 kolejnych miesięcy) lub nieprzekraczający 36 miesięcy (jeżeli pracownik wykonuje w sposób ciągły pracę tymczasową w zakresie zadań, których wykonanie należy do obowiązków nieobecnego podstawowego pracownika), zadań:
-
o charakterze sezonowym, okresowym, doraźnym lub
-
których terminowe wykonanie przez pracowników zatrudnionych przez pracodawcę użytkownika nie byłoby możliwe, lub
-
których wykonanie należy do obowiązków nieobecnego pracownika zatrudnionego przez pracodawcę użytkownika.
Inne ograniczenia w zakresie powierzania pracownikowi tymczasowemu wykonywania określonych prac na rzecz pracodawcy użytkownika wynikają z brzmienia art. 8 u.z.p.t. Zgodnie z tym przepisem pracownik tymczasowy nie może wykonywać pracy:
-
szczególnie niebezpiecznej w rozumieniu przepisów wydanych na podstawie art. 23715 k.p. W przypadku tego zakazu uwzględnić należy rodzaje prac określone w § 80-110 rozp. MPiPS z dn. 26.09.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650, z późn. zm.) oraz prace uznane za szczególnie niebezpieczne w pozostałych przepisach wykonawczych wydanych na mocy art. 23715 k.p.,
-
na stanowisku pracy, na którym jest zatrudniony pracownik pracodawcy użytkownika, w okresie uczestniczenia tego pracownika w strajku,
-
na stanowisku pracy, na którym – w okresie ostatnich 3 miesięcy poprzedzających przewidywany termin rozpoczęcia wykonywania pracy tymczasowej przez pracownika tymczasowego – był zatrudniony pracownik pracodawcy użytkownika, z którym został rozwiązany stosunek pracy z przyczyn niedotyczących pracowników.
Agencja pracy tymczasowej
Status prawny APT został uregulowany w przepisach ustawy z dn. 20.04.2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t. jedn. Dz.U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415, z późn. zm.). W myśl obecnie obowiązujących unormowań działalność gospodarcza polegająca na świadczeniu usług w zakresie pracy tymczasowej jest działalnością regulowaną w rozumieniu ustawy z dn. 02.07.2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t. jedn. Dz.U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095, z późn. zm.), zwanej dalej „u.s.d.g.”, i wymaga wpisu do rejestru podmiotów prowadzących agencje zatrudnienia. Możliwością prowadzenia APT na terytorium RP dysponują także przedsiębiorcy zagraniczni posiadający uprawnienia do prowadzenia działalności w zakresie pracy tymczasowej dotyczące państw członkowskich UE lub państw członkowskich EFTA – stron umowy o EOG.
