Wysokość minimalnej temperatury w pomieszczeniach pracy została ustalona w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z d. 26.09.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (t. jedn. Dz.U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650; z późn. zm.). Zgodnie z § 30 cyt. rozporządzenia, w pomieszczeniach pracy należy zapewnić temperaturę odpowiednią do rodzaju wykonywanej pracy (metod pracy i wysiłku fizycznego niezbędnego do jej wykonania) nie niższą niż 14 °C (287 K), chyba że względy technologiczne na to nie pozwalają. W pomieszczeniach pracy, w których jest wykonywana lekka praca fizyczna, i w pomieszczeniach biurowych temperatura nie może być niższa niż 18 °C (291 K).
Jak widać z powyższego zapisu przepisy wprowadzają pewnego rodzaju odstępstwo od wskazanych wartości temperaturowych. Mianowicie, zezwala on na pracę w warunkach poniżej 14°C wówczas, gdy względy technologiczne nie pozwalają na utrzymanie tejże minimalnej temperatury – z tym jednak zastrzeżeniem, iż nie dotyczy to lekkiej pracy fizycznej oraz pracy biurowej. W sytuacji zatem, gdy pracownik, wykonując ciężki wysiłek fizyczny, spędza część czasu pracy np. w blaszanym kntenerze, którego nie sposób ogrzać, wydaje się być uzasadnionym stwierdzenie, iż względy technologiczne nie pozwalają na utrzymanie wymaganej temperatury.
Jeżeli natomiast pracownik świadczy lekką pracę fizyczną, a temperatura pomieszczenia jest niższa niż 14°C, wówczas pracownik mógłby odmówić wykonywania pracy z powołaniem się na zbyt niską temperaturę jedynie w sytuacji, gdy takie warunki pracy stwarzałyby bezpośrednie zagrożenie dla jego życia lub zdrowia (art. 210 k.p.).
Pracodawca może udzielić pracownikom zatrudnionym w warunkach niskich temperatur świadczenia dodatkowe. Aktualnie obowiązujące przepisy nie przewidują specjalnego, powszechnego dodatku za pracę w warunkach uciążliwych, ale świadczenia takie mogą być ustalone w wewnętrznych aktach obowiązujących u danego pracodawcy np. w regulamin wynagradzania lub układzie zbiorowym pracy, czy też bezpośrednio w umowie o pracę.
Jeżeli temperatura w miejscu pracy spada poniżej 10°C, wówczas pracę w takich warunkach należałoby uznać za pracę w szczególnie uciążliwych warunkach. Pracodawca jest zobowiązany wtedy do zapewnienia pracownikowi nieodpłatnych posiłków i napojów. Obowiązek ten zapisano w rozp. Rady Ministrów z dn. 28.05.1996 w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz.U. z 1996 r. Nr 60, poz. 279). Zgodnie z § 3 i 4 cyt. rozp. przy pracach wykonywanych w pomieszczeniach zamkniętych, w których ze względów technologicznych utrzymuje się stale temperatura poniżej 10°C i na otwartej przestrzeni przy temperaturze otoczenia poniżej 10°C pracodawca zapewnia pracownikom ciepłe posiłki i napoje.
Podkreślić należy, że zgodnie z § 8 cyt. rozp. nie ma możliwości wypłacenia pracownikowi ekwiwalentu pieniężnego za posiłki oraz napoje.
Grażyna Rompel
