Do biur poselskich zgłaszają się rodzice i opiekunowie, których dzieci zostały przyjęte do szkół poza obwodem zamieszkania i nie mogą korzystać z bezpłatnego dowozu.
Argumentują, że skoro „pieniądz idzie za uczniem”, a rodzicom i opiekunom przysługuje prawo wyboru szkoły, do której ma uczęszczać dziecko, to gminy powinny gwarantować bezpłatny transport wszystkim uczniom bez względu na wybór szkoły. Wskazują, że ustawodawca pozostawił dyrektorom i organom prowadzącym możliwość przyjęcia do szkół dzieci spoza obwodu danej placówki oświatowej, a nawet spoza gminy.
Niektóre gminy, w myśl konstytucyjnej zasady równości, …
zapewniają dzieciom bezpłatny transport i opiekę w czasie przewozu lub zwracają koszt przejazdu środkami komunikacji publicznej. Inne z kolei odmawiają uczniom tego prawa, co – zdaniem skarżących się rodziców – prowadzi do nierównego traktowania. W imieniu rodziców ośmiu posłów skierowało pod koniec października do MEN interpelację, prosząc o wyjaśnienie sytuacji i interpretację niejednoznacznych, ich zdaniem, przepisów.
W odpowiedzi z dnia 02.11.2016 r. podsekretarz stanu w MEN Maciej Kopeć przypomniał, że ustawa o systemie oświaty reguluje kwestie obowiązku gminy w zakresie organizacji dowozu dzieci do szkół obwodowych, a za ustalenie planu sieci szkół obwodowych odpowiedzialna jest rada gminy. Zgodnie art. 17 u.s.o., sieć publicznych szkół powinna być zorganizowana w sposób umożliwiający realizację obowiązku szkolnego przez uczniów, czyli uwzględniać odległości wymienione w ustawie. Jeżeli nie jest to możliwe, gmina organizuje dojazdy lub pokrywa koszty przejazdu do szkół obwodowych.
Droga dziecka z domu do szkoły nie może przekraczać – 3 km w przypadku uczniów klas I–IV szkół podstawowych oraz 4 km w przypadku uczniów klas V–VI szkół podstawowych oraz uczniów gimnazjów. Jeżeli droga dziecka z domu do szkoły, w której obwodzie dziecko mieszka, przekracza wymienione odległości, obowiązkiem gminy jest zapewnienie bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewożenia dziecka albo zwrot kosztów przejazdu dziecka środkami komunikacji publicznej, jeżeli dowożenie zapewniają rodzice, a do ukończenia przez dziecko 7 lat – także zwrot kosztów przejazdu opiekuna dziecka środkami komunikacji publicznej.
W przypadku gdy wyżej wymienione odległości nie są przekroczone, gmina może zorganizować bezpłatny transport, zapewniając opiekę w czasie przewozu.
Podsekretarz stanu w MEN Maciej Kopeć podkreśla, że w aktualnym stanie prawnym przewidziano możliwość organizowania dowozu w przypadkach nieobligatoryjnych. Przypomina jednak, że obowiązek dowozu jest nałożony na gminę tylko wtedy, gdy uczniowie uczęszczają do szkoły obwodowej. A więc jeśli rodzice wybrali szkołę, która nie jest szkołą obwodową, ustawa nie nakłada na gminę obowiązku organizacji transportu do takiej szkoły bądź pokrycia kosztów przejazdu. Dlaczego tak są skonstruowane przepisy?
Ponieważ – wyjaśnia Kopeć – ustawodawca może wskazać jedynie obowiązki gminy w zakresie jej zadań własnych, nie może natomiast nakładać obowiązku w zakresie dowozu do szkół nieobwodowych. Ustawodawca nie zabrania jednak rozwiązań koniecznych ze względu na specyficzne warunki panujące w danej gminie, a które nie są sprzeczne z prawem, jak np. zawarcie porozumienia międzygminnego dotyczącego przedmiotowej sprawy.
Zawieranie porozumień międzygminnych nie jest regulowane przepisami prawa oświatowego.
Małgorzata Tabaszewska – specjalistka prawa oświatowego
Redakcja Kraków
Podstawa prawna:
1. Ustawa z dn. 07.09.1991 r. o systemie oświaty – Dz.U. z 2016 r. poz. 1943.
