Obciążenie cieplne pracownika eksponowanego na środowisko gorące zależy od ciężkości jego pracy (tempa metabolizmu, wydatku energetycznego), izolacyjności cieplnej odzieży ochronnej oraz parametrów środowiska cieplnego (temperatura, prędkość i wilgotność względna powietrza oraz temperatura promieniowania). W celu oceny, czy środowisko, w którym znajduje się pracownik, nie jest zbyt gorące w stosunku do ciężkości jego pracy i odzieży, jaką stosuje, wykorzystuje się wskaźnik WBGT (wyrażany w oC), który zawiera w sobie temperaturę powietrza, średnią temperaturę promieniowania oraz temperaturę wilgotną naturalną; zatem wskaźnik ten uwzględnia większość procesów fizycznych niekorzystnie oddziaływujących na organizm człowieka. Praca w środowisku gorącym dopuszczalna jest, jeżeli wartość wskaźnika WBGT określonego na stanowisku pracy nie przekracza wartości dopuszczalnych przedstawionych w tabeli nr 2 części C: Mikroklimat załącznika nr 2 do ww. rozporządzenia. Jeżeli wartości określone na stanowisku pracy przekroczą wartości dopuszczalne przedstawione w tabeli, należy m.in. zmienić parametry środowiska pracy (np. obniżyć temperaturę powietrza na stanowisku pracy).
Ponieważ, jak przedstawiono wyżej, wskaźnik WBGT ujmuje w sobie już temperaturę powietrza nie znajdziemy odrębnych przepisów definiujących maksymalną dopuszczalną temperaturę powietrza na stanowisku pracy.
Ponadto zgodnie z rozporządzeniem ministra zdrowia z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. Nr 33, poz. 166) obowiązkowe badania i pomiary mikroklimatu pracodawca powinien przeprowadzać raz w roku. Jeżeli podczas dwóch ostatnich badań wartości wskaźników mikroklimatu nie przekraczały wartości dopuszczalnych dla 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy, pracodawca może wykonywać je raz na dwa lata.
Należy jednocześnie dodać, że istnieje również szereg innych, przewidzianych w przepisach działań mających na celu ograniczenie oddziaływania wysokiej temperatury w pomieszczeniach pracy i skutków tego oddziaływania, w tym obowiązki pracodawcy wynikające z rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650, z późn. zm.) dotyczące m.in.:
- wyposażenia okien i świetlików w odpowiednie urządzenia eliminujące nadmierne operowanie promieni słonecznych padających na stanowiska pracy (§ 29 ust. 3),
- zabezpieczenia pomieszczeń i stanowisk pracy przed niekontrolowaną emisją ciepła w drodze promieniowania, przewodzenia i konwekcji (§ 31).
Zgodnie z § 4 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w prawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz. U. Nr 60, poz. 279) pracodawca, w przypadku gdy temperatura spowodowana warunkami atmosferycznymi przekracza na stanowiskach pracy 28oC, ma obowiązek zapewnić pracownikom napoje. Może on również skorzystać, w przypadku bardzo wysokiej temperatury środowiska pracy, z przepisu art. 145 Kodeksu pracy, który dopuszcza w takich przypadkach (uznając, że są to warunki szczególnie szkodliwe lub szczególnie uciążliwe) możliwość skrócenia norm czasu pracy przez ustanowienie przerw w pracy wliczanych do czasu pracy lub obniżenia tych norm.
G. Rompel
