W dniu 25 kwietnia Sejm RP przyjął rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty i ustawy – Prawo oświatowe. Zgodnie z uzasadnieniem do tej ustawy „dotychczasowe przepisy w szczegółowy sposób określają zadania i kompetencje, jakie w tym zakresie wykonują nauczyciele poszczególnych zajęć edukacyjnych, nauczyciele, którym powierzono funkcję wychowawców oddziałów szkolnych, osoby prowadzące praktyczną naukę zawodu i rady pedagogiczne. Nie przewidziano jednak żadnych rozwiązań, na wypadek gdyby którykolwiek z tych podmiotów, z różnych przyczyn, nie wykonał należących do niego obowiązków. Taka sytuacja może powodować zahamowanie procesu przechodzenia ucznia przez kolejne etapy edukacji, godząc tym samym w gwarantowane konstytucyjnie prawo do nauki.
W projekcie proponuje się uzupełnienie dotychczasowych regulacji przez wskazanie, że w przypadku gdy nauczyciel, wychowawca oddziału, osoba prowadząca praktyczną naukę zawodu lub rada pedagogiczna nie wykonują zadań i kompetencji w zakresie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów lub przeprowadzania egzaminów, przypisanych im w przepisach rozdziałów 3a i 3b ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty lub aktach wykonawczych wydanych na podstawie tej ustawy, zadania te będzie obowiązany zastępczo wykonać dyrektor szkoły. W celu usprawnienia wykonywania przez dyrektora szkoły tych zadań proponuje się, aby mógł on również upoważnić do realizowania tych zadań nauczyciela. Natomiast w przypadku gdyby dyrektor szkoły lub upoważniony przez niego nauczyciel nie wykonał tych zadań i kompetencji, wykona je nauczyciel wyznaczony przez organ prowadzący szkołę”.
Ustawa została przyjęta jako rozwiązanie mające zapobiec sytuacji, w której uczeń nie zostanie sklasyfikowany z powodu prowadzonego strajku, a co za tym idzie nie otrzyma świadectwa, nie będzie mógł przystąpić do matury itd.
Nowelizacja dodaje w ustawie o systemie oświaty po art. 44zr nowej regulacji art. 44zra, zgodnie z którym w przypadku niewykonania przez nauczyciela, wychowawcę oddziału, osobę prowadzącą praktyczną naukę zawodu, o której mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 120 ust. 4 ustawy – Prawo oświatowe, lub radę pedagogiczną zadań i kompetencji w zakresie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów, o których mowa w rozdziale 3a oraz w przepisach wydanych na podstawie art. 44zb i art. 44zq (rozporządzenia w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych), te zadania i kompetencje wykonuje dyrektor szkoły lub upoważniony przez niego nauczyciel.
Jeżeli zatem nauczyciele lub rada pedagogiczna nie wykonają zadań wynikających rozporządzeń w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych), czyli nie przeprowadzą klasyfikacji uczniów, wówczas zadania te wykona dyrektor, który jednak nie musi wykonywać ich osobiście, tylko wyznaczyć w tym celu jednego nauczyciela.
W przypadku, gdy dyrektor lub nauczyciel przez niego upoważniony nie wykona zadań w zakresie oceniania i klasyfikowania uczniów, to te zadania i kompetencje wykonuje nauczyciel wyznaczony przez organ prowadzący szkołę.
Do ustawy o systemie oświaty został również wprowadzony art. 44zzzz, zgodnie z którym w przypadku niewykonania przez nauczyciela lub radę pedagogiczną zadań i kompetencji w zakresie przeprowadzania egzaminu ósmoklasisty, egzaminu maturalnego i egzaminu zawodowego, o których mowa w rozdziale 3b oraz w przepisach wydanych na podstawie art. 44zzza i art. 44zzzv (Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 1 sierpnia 2017 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania egzaminu ósmoklasisty oraz Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 21 grudnia 2016 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania egzaminu gimnazjalnego i egzaminu maturalnego), te zadania i kompetencje wykonuje dyrektor szkoły lub upoważniony przez niego nauczyciel.
Jeżeli zatem nauczyciele nie przystąpią do prowadzenia egzaminu ósmoklasisty, gimnazjalnego czy matury, to zadania nauczycieli ma wykonać dyrektor, lub upoważnić w tym celu innego nauczyciela.
Nowelizacja wprowadza również zmiany w Prawie oświatowym (t. j. Dz. U. z 2018 r., poz. 996 ze zm.), do którego dodano art. 73a, stosownie do którego jeżeli rada pedagogiczna nie podejmie uchwały, o której mowa w art. 70 ust. 1 pkt 2 (to uchwała w sprawie wyników klasyfikacji i promocji uczniów), o wynikach klasyfikacji i promocji uczniów rozstrzyga dyrektor szkoły.
Projekt ustawy przewiduje przepisy przejściowe, zgodnie z którymi omówione powyżej rozwiązania będą miały również zastosowanie, w okresie przejściowym, do:
- dotychczasowego egzaminu gimnazjalnego, który po raz ostatni zostanie przeprowadzony w styczniu 2020 r. dla słuchaczy gimnazjów dla dorosłych, w których nauka kończy się w semestrze jesiennym;
- dotychczasowego egzaminu maturalnego przeprowadzanego na podstawie wymagań określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego, o której mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 2 lit. b ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty; egzamin ten po raz ostatni zostanie przeprowadzony w roku szkolnym 2028/2029;
- dotychczasowego egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie, który po raz ostatni zostanie przeprowadzony w roku szkolnym 2027/2028.
W przypadku, gdy zaistnieje konieczność rozstrzygania o wynikach klasyfikacji i promocji uczniów przez dyrektora szkoły lub nauczyciela wyznaczonego przez organ prowadzący szkołę, w obecnie trwającym roku szkolnym 2018/2019 jako datę wydania świadectw szkolnych promocyjnych i świadectw ukończenia szkoły przyjmuje się datę rozstrzygnięcia przez dyrektora szkoły lub nauczyciela wyznaczonego przez organ prowadzący szkołę o wynikach klasyfikacji i promocji uczniów.
Michał Łyszczarz – specjalista prawa oświatowego
Podstawa prawna:
Ustawa z dn. 25.04.2019 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty i ustawy Prawo oświatowe – Dz.U. z dn. 26.04.2019 r. poz. 761.
