Zgodnie z art. 54 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych, uczniowie publicznych szkół podstawowych i szkół artystycznych realizujących kształcenie ogólne w zakresie szkoły podstawowej mają prawo do bezpłatnego dostępu do podręczników, materiałów edukacyjnych lub materiałów ćwiczeniowych, przeznaczonych do obowiązkowych zajęć edukacyjnych z zakresu kształcenia ogólnego, określonych w ramowych planach nauczania ustalonych dla tych szkół.
Zarówno publiczna szkoła podstawowa jak i szkoła artystyczna realizująca kształcenie ogólne w zakresie szkoły podstawowej nieodpłatnie:
- wypożycza uczniom podręczniki lub materiały edukacyjne, mające postać papierową, lub
- zapewnia uczniom dostęp do podręczników lub materiałów edukacyjnych, mających postać elektroniczną, lub
- przekazuje uczniom materiały ćwiczeniowe bez obowiązku zwrotu lub je udostępnia.
Szczegółowe warunki korzystania przez uczniów z podręczników lub materiałów edukacyjnych określa dyrektor publicznej szkoły podstawowej (lub szkoły artystycznej realizującej kształcenie ogólne w zakresie szkoły podstawowej), uwzględniając konieczność zapewnienia co najmniej trzyletniego okresu używania tych podręczników lub materiałów.
Wyposażenie publicznych szkół podstawowych i szkół artystycznych w podręczniki do zajęć z zakresu edukacji: polonistycznej, matematycznej, przyrodniczej i społecznej, podręczniki do zajęć z zakresu danego języka obcego nowożytnego, materiały edukacyjne lub materiały ćwiczeniowe, dla klas I-III, jak również w podręczniki, materiały edukacyjne lub materiały ćwiczeniowe, dla klas IV-VIII, jest zadaniem zleconym z zakresu administracji rządowej, wykonywanym przez jednostki samorządu terytorialnego prowadzące te szkoły.
W przypadku publicznych szkół podstawowych prowadzonych przez osoby prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego (j.s.t.) oraz osoby fizyczne, zapewnienie sfinansowania kosztu zakupu podręczników, materiałów edukacyjnych lub materiałów ćwiczeniowych jest zadaniem zleconym z zakresu administracji rządowej, wykonywanym przez jednostki samorządu terytorialnego będące dla tych szkół organem rejestrującym. Na realizację tych zadań zleconych j.s.t. otrzymuje dotację celową z budżetu państwa, udzielaną przez wojewodę.
Dotacja celowa jest obliczana i przyznawana na wyposażenie publicznych szkół podstawowych i szkół artystycznych realizujących kształcenie ogólne w zakresie szkoły podstawowej w:
- podręczniki do zajęć z zakresu edukacji: polonistycznej, matematycznej, przyrodniczej i społecznej, podręczniki do zajęć z zakresu danego języka obcego nowożytnego lub materiały edukacyjne, w kwocie do wysokości 75 zł na ucznia – w przypadku klas I-III;
- materiały ćwiczeniowe w kwocie do wysokości 50 zł na ucznia – w przypadku klas I-III;
- podręczniki lub materiały edukacyjne, w kwocie do wysokości:
- 140 zł na ucznia – w przypadku klasy IV,
- 180 zł na ucznia – w przypadku klasy V i VI,
- 250 zł na ucznia – w przypadku klasy VII i VIII;
- materiały ćwiczeniowe w kwocie do wysokości 25 zł na ucznia – w przypadku klas IV-VIII.
Kwoty dotacji celowej są powiększane przez pomnożenie ich przez wskaźniki:
- nie mniejsze niż 2 i nie większe niż 3 – w przypadku uczniów z niepełnosprawnością intelektualną, niesłyszących, słabosłyszących, z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera, niewidomych i słabowidzących, posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, o ile uczniowie ci będą korzystać z podręczników, materiałów edukacyjnych lub materiałów ćwiczeniowych, dostosowanych do potrzeb edukacyjnych i możliwości psychofizycznych tych uczniów;
- nie mniejsze niż 5 i nie większe niż 10 – w przypadku uczniów słabowidzących posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, o ile uczniowie ci będą korzystać z podręczników do kształcenia specjalnego przeznaczonych dla uczniów słabowidzących, materiałów edukacyjnych lub materiałów ćwiczeniowych, dostosowanych do potrzeb edukacyjnych i możliwości psychofizycznych tych uczniów, wydrukowanych w druku powiększonym;
- nie mniejsze niż 10 i nie większe niż 25 – w przypadku uczniów niewidomych posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, o ile uczniowie ci będą korzystać z podręczników do kształcenia specjalnego przeznaczonych dla uczniów niewidomych, materiałów edukacyjnych lub materiałów ćwiczeniowych, dostosowanych do potrzeb edukacyjnych i możliwości psychofizycznych tych uczniów, wydrukowanych w systemie Braille’a lub technologii umożliwiającej ich odczyt przez uczniów niewidomych.
Maksymalne kwoty dotacji celowej, o których mowa w ust. 5, mogą podlegać weryfikacji. Weryfikacji dokonuje minister właściwy do spraw oświaty i wychowania, biorąc pod uwagę liczbę obowiązkowych zajęć edukacyjnych z zakresu kształcenia ogólnego na danym etapie edukacyjnym, warunki, jakie muszą spełniać podręczniki oraz kształtowanie się cen podręczników, materiałów edukacyjnych i materiałów ćwiczeniowych.
Michał Łyszczarz – specjalista prawa oświatowego
Podstawa prawna:
Ustawa z dn. 27.10.2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych – Dz.U. z 2017 r. poz. 2203.