Dz.U. 1981.2.4
Konwencja MOP Nr 149
dotycząca zatrudnienia oraz warunków pracy i życia personelu pielęgniarskiego
przyjęta w Genewie dnia 29 czerwca 1951 r.
Konwencja (149) MOP została ratyfikowana przez Polskę dnia 4 listopada 1980 r. (Dz.U. z 1981 r. Nr 2, poz. 5) i weszła w życie w stosunku do RP dnia 4 listopada 1981 r. — przyp. redakcji.
Konferencja Ogólna Międzynarodowej Organizacji Pracy,
zwołana do Genewy przez Radę Administracyjną Międzynarodowego Biura Pracy i zebrana tam w dniu 1 czerwca 1977 roku na swej sześćdziesiątej trzeciej sesji,
uznając istotną rolę, jaką odgrywa personel pielęgniarski współpracujący z innymi pracownikami służby zdrowia w ochronie oraz podnoszeniu zdrowotności i dobrobytu ludności,
uznając, że sektor publiczny, jako pracodawca personelu pielęgniarskiego, powinien odgrywać aktywną rolę w polepszaniu warunków zatrudnienia i pracy personelu pielęgniarskiego,
stwierdzając, że obecna sytuacja personelu pielęgniarskiego w wielu krajach, charakteryzująca się niedoborem wykwalifikowanego personelu i nie zawsze właściwym wykorzystaniem istniejących kadr, stanowi przeszkodę dla efektywnego rozwoju usług zdrowia,
przypominając, że personel pielęgniarski objęty jest wieloma międzynarodowymi konwencjami i zaleceniami w sprawie pracy, które ustalają normy o charakterze ogólnym w dziedzinie zatrudnienia i warunków pracy, takimi jak dokumenty w sprawach dyskryminacji, wolności związkowej i prawa do rokowań zbiorowych, dobrowolnego pojednania i arbitrażu, czasu pracy, urlopów wypoczynkowych i płatnych urlopów szkoleniowych, zabezpieczenia społecznego i świadczeń socjalnych oraz ochrony macierzyństwa i zdrowia,
zważywszy, że ze względu na szczególne warunki, w jakich wykonywany jest zawód pielęgniarski, te normy ogólne powinny być uzupełniane normami odnoszącymi się specjalnie do personelu pielęgniarskiego, mającymi na celu zapewnienie temu personelowi warunków odpowiadających jego roli w dziedzinie ochrony zdrowia i możliwych do zaakceptowania przez ten personel,
stwierdzając, że poniższe normy zostały opracowane we współpracy ze Światową Organizacją Zdrowia i że współpraca ta będzie kontynuowana w celu popierania tych norm i zapewnienia ich stosowania,
postanowiwszy przyjąć niektóre wnioski dotyczące zatrudnienia oraz warunków pracy i życia personelu pielęgniarskiego, która to sprawa stanowi szósty punkt porządku dziennego sesji,
postanowiwszy, że wnioski te zostaną ujęte w formę konwencji międzynarodowej,
przyjmuje dnia dwudziestego pierwszego czerwca tysiąc dziewięćset siedemdziesiątego siódmego roku niniejszą konwencję, która otrzyma nazwę Konwencji o personelu pielęgniarskim, 1977.
Artykuł 1
1. W rozumieniu niniejszej konwencji określenie „personel pielęgniarski” oznacza wszystkie kategorie osób, które świadczą opiekę i usługi pielęgniarskie.
2. Niniejsza konwencja ma zastosowanie do całego personelu pielęgniarskiego, bez względu na miejsce wykonywania pracy.
3. Właściwa władza, po zasięgnięciu opinii zainteresowanych organizacji pracodawców i pracowników, jeśli takie istnieją, może ustanowić specjalne przepisy dotyczące personelu pielęgniarskiego, który świadczy opiekę i usługi pielęgniarskie na zasadzie dobrowolności; przepisy te nie mogą naruszać postanowień artykułu 2 ustęp 2 (pkt a) oraz artykułów 3, 4 i 7 niniejszej konwencji.
Artykuł 2
1. Każdy Członek, który ratyfikuje niniejszą konwencję, opracuje i będzie stosował w sposób odpowiadający warunkom krajowym taką politykę w zakresie usług i personelu pielęgniarskiego, która będzie zmierzała, w ramach ogólnego programu ochrony zdrowia, jeśli taki istnieje, z uwzględnieniem całości stojących do dyspozycji środków na opiekę zdrowotną, do zapewnienia usług pielęgniarskich niezbędnych pod warunkiem ilości i jakości dla osiągnięcia przez ludność możliwie najwyższego poziomu zdrowotności.
2. Podejmuje on w szczególności niezbędne kroki w celu zapewnienia personelowi pielęgniarskiemu:
a) wykształcenia i wyszkolenia odpowiadającego wykonywanym funkcjom oraz
b) warunków zatrudnienia i pracy, w tym również perspektyw zawodowych i wynagrodzenia, które umożliwiałyby przyciągnięcie personelu do tego zawodu i pozostanie w nim.
3. Polityka, o której mowa w ustępie 1 niniejszego artykułu, będzie opracowywana w porozumieniu z zainteresowanymi organizacjami pracodawców i pracowników tam, gdzie takie organizacje istnieją.
4. Polityka ta będzie koordynowana z polityką dotyczącą innych aspektów ochrony zdrowia oraz innych pracowników służby zdrowia, w porozumieniu z zainteresowanymi organizacjami pracodawców i pracowników.
Artykuł 3
1. Podstawowe wymagania w dziedzinie nauczania i szkolenia personelu pielęgniarskiego oraz nadzór nad tym nauczaniem i szkoleniem będą określone przez ustawodawstwo krajowe lub przez właściwą władzę albo właściwe organizacje zawodowe, uprawnione do tego przez ustawodawstwo krajowe.
2. Nauczanie i szkolenie personelu pielęgniarskiego będzie koordynowane z nauczaniem i szkoleniem innych pracowników służby zdrowia.
Artykuł 4
Ustawodawstwo krajowe określi warunki, od jakich będzie uzależnione prawo do wykonywania opieki i usług pielęgniarskich, oraz zastrzeże to prawo dla osób spełniających te warunki.
Artykuł 5
1. Podejmowane będą środki w celu zachęcania personelu pielęgniarskiego do uczestnictwa w planowaniu usług pielęgniarskich i konsultowania z tym personelem decyzji jego dotyczących, w sposób odpowiadający warunkom krajowym.
2. Określenie warunków zatrudnienia i pracy będzie odbywać się przede wszystkim w drodze rokowań pomiędzy zainteresowanymi organizacjami pracodawców i pracowników.
3. Rozstrzyganie sporów w zakresie określania warunków zatrudnienia będzie następowało w drodze rokowań pomiędzy stronami lub w inny sposób zasługujący na zaufanie zainteresowanych stron, z zastosowaniem procedury dającej gwarancję niezależności i bezstronności, jak rozjemstwo, pojednawstwo i dobrowolny arbitraż.
Artykuł 6
Personel pielęgniarski będzie korzystał z warunków co najmniej równorzędnych tym, jakie przysługują innym pracownikom danego kraju, w następującym zakresie:
a) czasu pracy, włączając zasady stosowania i wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, za pracę w godzinach niedogodnych oraz za pracę zmianową,
b) cotygodniowego odpoczynku,
c) corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego,
d) urlopu szkoleniowego,
e) urlopu macierzyńskiego,
f) zwolnienia od pracy w razie choroby,
g) zabezpieczenia społecznego.
Artykuł 7
Każdy Członek będzie starał się, w razie potrzeby, udoskonalać istniejące ustawodawstwo w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy poprzez dostosowanie go do szczególnego charakteru pracy personelu pielęgniarskiego i środowiska, w jakim jest ona wykonywana.
Artykuł 8
W zakresie, w jakim postanowienia niniejszej konwencji nie zostałyby wprowadzone w życie w drodze układów zbiorowych, regulaminów pracy, orzeczeń arbitrażowych lub wyroków sądowych albo w jakikolwiek inny sposób zgodny z praktyką krajową i uznany za odpowiedni z uwzględnieniem warunków właściwych dla danego kraju, będą one wprowadzone w życie w drodze ustawodawstwa krajowego.
Artykuły 9-16
Standardowe postanowienia końcowe1.
1 Patrz Załącznik I.
