Niedotrzymanie ustawowego terminu opłacenia składek ZUS skutkuje koniecznością zwiększenia wpłacanej po terminie kwoty o należne odsetki za zwłokę. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy od zaległości z tytułu składek za dany miesiąc, wyliczona kwota odsetek jest poniżej ustawowo określonej kwoty, wynoszącej aktualnie 6,60 zł. W pozostałych przypadkach spóźnienie w uregulowaniu zobowiązań składkowych rodzi po stronie płatnika obowiązek naliczenia ustawowych odsetek za zwłokę.
Przypomnijmy, płatnicy opłacają składki ubezpieczeniowe za dany miesiąc w trzech terminach:
- do 5. dnia następnego miesiąca – jednostki budżetowe i samorządowe zakłady budżetowe,
- do 10. dnia następnego miesiąca – osoby fizyczne opłacające składkę wyłącznie za siebie,
- do 15. dnia następnego miesiąca – pozostali płatnicy.
Jeżeli koniec tego terminu przypada w święto (dzień ustawowo wolny od pracy), sobotę lub niedzielę, to za ostatni dzień terminu uważa się następny dzień roboczy.
W przypadku niedotrzymania powyższych terminów, należy:
- wyliczyć i zaokrąglić kwotę odsetek za zwłokę, odrębnie za każdy miesiąc,
- sprawdzić, czy są one należne do zapłaty (tj. czy nie są niższe niż 6,60 zł),
- wyliczyć łączną kwotę do zapłaty – suma składek i odsetek, za każdy miesiąc.
Trzeba pamiętać, że odsetki należy opłacić łącznie z nieterminowo opłacanymi składkami (jednym przelewem) za dany okres, za który wystąpiła zaległość, ale odrębnie na poszczególne rachunki. Nie można najpierw opłacić po terminie samych składek, a po jakimś czasie dokonać dopłaty na pokrycie samych odsetek.
Stawka odsetek za zwłokę jest równa sumie 200% podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, ustalanej zgodnie z przepisami o Narodowym Banku Polskim, i 2%, z tym że stawka ta nie może być niższa niż 8%. Aktualnie wynosi ona 8% kwoty zaległości w stosunku rocznym.
Zgodnie z dotychczas obowiązującymi przepisami z uprawnienia do opłacenia odsetek za zwłokę w obniżonej wysokości (50%) można skorzystać, gdy:
- opłacana zaległość wynika ze złożonej prawnie skutecznej korekty deklaracji rozliczeniowej, jest sporządzona z własnej inicjatywy płatnika (a nie jest efektem zawiadomienia terenowej jednostki organizacyjnej ZUS lub wynikiem przeprowadzonej przez inspektorów ZUS kontroli) oraz
- opłacenie należności wynikających ze złożenia skutecznie prawnej deklaracji nastąpiło w ciągu 7 dni od dnia złożenia tej korekty deklaracji, ale bez konieczności składania uzasadnienia.
Nowelizacja z dnia 11 maja 2017 r. zmienia art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2016 r. poz. 963, z późn. zm.), wyłączając obowiązywanie art. 56a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r. poz. 613, z późn. zm.), i tym samym likwiduje możliwość zastosowania obniżonej stawki odsetek za zwłokę przy opóźnieniu w zapłacie składek ZUS.
Jak wskazał projektodawca w uzasadnieniu do ustawy zmieniającej „odsetki za zwłokę stanowią rekompensatę dla ubezpieczonego za opóźnienia w przekazaniu składek. Powiększają stan konta w II filarze, w tym w OFE, dlatego też biorąc pod uwagę specyfikę systemu ubezpieczeń społecznych, powinny być wyłączone z zasady ich obniżania”.
oprac. B. Opar
