Darowizna w podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT)
Zgodnie z ogólną zasadą wynikającą z …
(…) przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (u-PIT), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 tej ustawy. Właśnie z treści tego ostatniego wynika wyłączenie możliwości zaliczenia darowizny w koszty uzyskania przychodu. Zauważyć jednakże należy, że od tego wyłączenia ustawodawca przewidział wyjątek. Zgodnie bowiem z treścią art. 23 ust. 1 pkt 11 u-PIT za koszty uzyskania przychodów nie uważa się darowizn i ofiar wszelkiego rodzaju, z tym że kosztem uzyskania przychodów są koszty wytworzenia lub cena nabycia produktów spożywczych, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 16 ustawy o podatku od towarów i usług (u-VAT), tj. produktów spożywczych, z wyjątkiem napojów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,2% oraz napojów alkoholowych będących mieszaniną piwa i napojów bezalkoholowych, w których zawartość alkoholu przekracza 0,5%, jeżeli są one przekazywane na rzecz organizacji pożytku publicznego (OPP) w rozumieniu ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, z przeznaczeniem na cele działalności charytatywnej prowadzonej przez tę organizację, przekazanych na rzecz organizacji pożytku publicznego w rozumieniu przepisów ustawy o działalności pożytku publicznego, z przeznaczeniem wyłącznie na cele działalności charytatywnej prowadzonej przez te organizacje. Tak więc, dokonanie darowizny pieniężnej skutkuje tym, iż kwota tej darowizny nie może zostać ujęta w kosztach podatkowych darczyńcy.
Jednakże ustawodawca przewidział inną preferencję, którą można zastosować na gruncie podatku dochodowego. Zasady skorzystania z tej możliwości określone zostały w przepisie art. 26 u-PIT. Z jego treści wynika bowiem, iż, co do zasady, podstawę obliczenia podatku stanowi dochód po odliczeniu kwot darowizn przekazanych na cele:
– określone w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego, organizacjom, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 tej ustawy, lub równoważnym organizacjom określonym w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, realizującym te cele, z zastrzeżeniem ust. 6e,
– kultu religijnego,
– krwiodawstwa realizowanego przez honorowych dawców krwi na podstawie ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi, w wysokości iloczynu kwoty rekompensaty określonej przepisami wydanymi na podstawie art. 11 ust. 2 tej ustawy i litrów oddanej krwi lub równoważnej ilości jej składników przeliczonej zgodnie z art. 8 tej ustawy.
Zastrzeżono jednak ograniczenie tego odliczenia do wysokości kwoty stanowiącej maksymalnie 6% dochodu.
Dokumentacja darowizny
Umowa darowizny jest umową nazwaną, uregulowaną w Kodeksie cywilnym – przepisy art. 888 – 902. Jej istota przejawia się w tym, że przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Ustawodawca przewidział, iż oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego, jednakże brak zachowania tej formy nie powoduje nieważności umowy, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.
Ustawodawca przewidział sposób dokumentacji wydatków poniesionych na darowiznę, wskazując, że, w przypadku darowizny pieniężnej, konieczne jest legitymowanie się dowodem wpłaty na rachunek płatniczy obdarowanego lub jego rachunek w banku, inny niż rachunek płatniczy.
Przepisy wskazują również, że na podatniku dokonującym darowizny i korzystającym z odliczenia, o którym mowa wyżej, ciąży obowiązek wykazania w zeznaniu rocznym o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym kwoty przekazanej darowizny, kwotę dokonanego odliczenia oraz danych pozwalających na identyfikację obdarowanego, w szczególności jego nazwę i adres.
Podsumowując, wskazać należy, że stanowiąca przedmiot pytania darowizna pieniężna nie będzie stanowić kosztu uzyskania przychodu, ale będzie jednak mogła stanowić kwotę zmniejszającą podstawę opodatkowania, którą wykazuje się w rozliczeniu rocznym.
W odniesieniu do konieczności spisania umowy darowizny wskazuje się, że darowizna będzie skuteczna nawet w przypadku niezachowania formy pisemnej. Jednakże, w przypadku darowizn dokonywanych przez przedsiębiorców, a więc podmioty zawodowo uczestniczące w profesjonalnym obrocie gospodarczym, zaleca się stosowanie formy pisemnej, która stanowi dodatkowy środek dowodowy dokumentujący dokonywane czynności.
Piotr Magda – aplikant radcowski
Kancelaria Filipek & Kamiński sp.k. Lublin
Podstawa prawna:
- Ustawa z dn. 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – Dz.U. z 2016 r. poz. 2032; ost. zm. Dz.U. z 2017 r. poz. 2203.
- Ustawa z dn. 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług – Dz.U. z 2017 r. poz. 1221 ze zm.
- Ustawa z dn. 23.04.1964 r. Kodeks cywilny – tekst jedn. Dz.U. z 2017 r. poz. 459 z późn. zm.
