Świadczenie nowoczesnych usług (z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej lub urządzeń telekomunikacyjnych) na rzecz zagranicznych podmiotów, których obowiązują inne niż w Polsce układy kalendarzowe świąt bądź które działają w różnych strefach czasowych, będzie dopuszczalne w niedziele i dni świąteczne będące na terytorium RP dniami ustawowo wolnymi od pracy.
Powyższe rozwiązanie prawne przewidziano w ustawie z dnia 24.01.2014 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy (Dz.U. poz. 208), która wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, tj. w dniu 04.03.2014 r.
W ramach wspomnianego aktu nowelizującego dokonano zmiany w art. 15110 k.p., określającym rodzaje prac, których wykonywanie
w niedziele i święta jest dopuszczalne (ze względu na różnorodne przesłanki). W powołanym przepisie dodany został punkt 11, z którego wynika, że praca w niedziele i święta jest dozwolona przy wykonywaniu prac:
a) polegających na świadczeniu usług z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu przepisów o świadczeniu usług drogą elektroniczną lub urządzeń telekomunikacyjnych w rozumieniu przepisów prawa telekomunikacyjnego, odbieranych poza terytorium RP, jeżeli zgodnie z przepisami obowiązującymi odbiorcę usługi, dni, o których mowa w art. 1519 § 1 k.p. [czyli niedziele i święta ustawowo wolne od pracy w Polsce – przyp. redakcji], są u niego dniami pracy,
b) zapewniających możliwość świadczenia usług, o których mowa w lit. a.
Zmianie uległo także wprowadzenie do wyliczenia w art. 15111 § 1 k.p., określającym zasady rekompensowania pracownikowi pracy
w niedziele i święta wykonywanej m.in w warunkach wskazanych w art. 15110 k.p. Zdanie wprowadzające w art. 15111 § 1 k.p., w brzmieniu nadanym nowelizacją z dnia 24.01.2014 r., uwzględnia fakt świadczenia pracy w niedziele i święta w okolicznościach przewidzianych w art. 15110 pkt 11 k.p. jako podstawę do udzielenia pracownikowi innego dnia wolnego lub wypłaty dodatku do wynagrodzenia w razie niemożności zapewnienia dnia wolnego w terminach wskazanych w art. 15111 § 1–3 k.p.
W ocenie projektodawców omawiana zmiana do k.p. była niezwykle potrzebna, gdyż przepisy krajowego prawa pracy pozostają w tyle za procesem cywilizacyjnych przemian, których podstawowym zapotrzebowaniem jest elastyczność. Dotychczasowe regulacje k.p. nie uwzględniały zmian, jakie nastąpiły w gospodarce w zakresie świadczenia nowoczesnych usług na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat. Dlatego właśnie umożliwienie świadczenia usług biznesowych, które pomogłyby nie tylko zachować obecne liczne miejsca pracy w tym sektorze (ok. 200 tys. zatrudnionych osób), ale również poprawiłoby konkurencyjność polskiego rynku pracy w tym obszarze, jest kwestią niezwykle istotną – podkreślono w uzasadnieniu do projektu noweli k.p. W stanie prawnym sprzed zmian art. 15110 k.p. nie przewidywał możliwości pracy w niedziele i święta na rzecz zagranicznych podmiotów, których obowiązują inne kalendarze świąt lub które funkcjonują w innych strefach czasowych. W takich warunkach świadczenie usług transgranicznych (ze względu na inny tydzień pracy oraz inne święta obowiązujące w krajach obsługiwanych przez jednostki organizacyjne działające na terytorium RP) było do tej pory utrudnione bądź niemożliwe do realizacji (nie zawsze przepisy dotyczące pracy zmianowej lub systemu czasu pracy w ruchu ciągłym można było zastosować). Po wejściu w życie ustawy nowelizującej z dnia 24.01.2014 r. opisana sytuacja ulegnie diametralnej zmianie.
Jak zaznaczono w uzasadnieniu do noweli – zmiana dotycząca poszerzenia katalogu prac dozwolonych w niedziele i święta nie wywołuje ujemnych skutków o charakterze finansowym dla budżetu państwa i jednostek samorządowych, wręcz przeciwnie – nowelizacja doprowadzi w szerszej perspektywie czasowej do wzrostu wpływów podatkowych oraz wynikających z opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. „Znaczenie wprowadzanej zmiany jest wyłącznie pozytywne, gdyż przyczyni się ona do utrzymania dotychczasowych miejsc pracy oraz tworzenia nowych, co w obecnym okresie spowolnienia gospodarczego odgrywa kluczową rolę”, podkreślili posłowie – wnioskodawcy. Ustawa z dnia 24.01.2014 r. będzie również miała pozytywny wpływ w zakresie rozwoju krajowego rynku pracy poprzez potencjalne uzyskanie przewagi konkurencyjnej, zwłaszcza w stosunku do państw obszaru środkowoeuropejskiego. Może to spowodować zmniejszenie się liczby osób bezrobotnych, szczególnie wśród ludzi młodych, co z kolei będzie skutkować mniejszym ryzykiem związanym z ubożeniem i wykluczeniem społecznym wynikającym z długotrwałego bezrobocia.
Ustawa zmieniająca z dnia 24.01.2014 r. nie jest objęta prawodawstwem europejskim, wskutek czego nie podlega dodatkowym konsultacjom w obszarze prawa wspólnotowego.
Maciej Ofierski
