14 lipca weszło w życie rozp. RM z dn. 23.06.2015 r. w sprawie realizacji Rządowego programu wspomagania w latach 2015–2018 organów prowadzących szkoły w zapewnieniu bezpiecznych warunków nauki, wychowania i opieki w szkołach – „Bezpieczna+” (Dz.U. z poz. 972).
Założenia programu
Program wychodzi z założenia, że nie da się w szkole zbudować pozytywnego, wolnego od dyskryminacji i agresji klimatu bez udziału i zaangażowania środowiska lokalnego – tego tak zwanego otoczenia szkoły, obejmującego członków danej społeczności (mieszkańców osiedla, dzielnicy itd.). Rzeczywiście, jest to niemożliwe, i nie tylko dlatego, że te światy się w oczywisty sposób przenikają, ale także z tego powodu, że – jak napisał jeden z dziennikarzy – od przemocy szkolnej nie ma wakacji, a dręczenie nie zamyka się w szkolnych murach, o czym boleśnie przekonaliśmy się ostatnio.
W uzasadnieniu do programu jest więc mowa o „budowaniu prawidłowych relacji rówieśniczych”, „kształtowaniu dobrego klimatu szkoły”, „integracji szkoły z lokalnym środowiskiem”, „przeciwdziałaniu zjawiskom negatywnym”, „działaniach antydyskryminacyjnych” – o tym wszystkim, czego zabrakło w szkole Dominika z Bieżunia.
Dwutorowe wsparcie
Wsparcie finansowe obejmie lata 2015–2018 i będzie udzielane szkołom publicznym i niepublicznym za pośrednictwem organów prowadzących, niejako dwutorowo: na realizację określonych działań wychowawczych, edukacyjnych, profilaktycznych oraz na zakup wyposażenia niezbędnego do prowadzenia tych działań (np. zakup lub modernizacja monitoringu w szkołach). Z programu wyłączone są przedszkola, szkoły policealne i pomaturalne oraz szkoły dla dorosłych.
Główny nacisk ma zostać położony na działania wychowawcze i opiekuńcze ukierunkowane na dzieci i młodzież w wieku szkolnym, bo według badań IBE największy odsetek niepożądanych zachowań dotyczy uczniów w tym zakresie wiekowym. Wspierane będą działania podejmowane przez szkoły we współpracy ze stowarzyszeniami i organizacjami, np. harcerskimi, działającymi na terenie szkół lub placówek, a więc zgodnie z § 2 ust. 3 cyt. rozp. działania:
1) promujące aktywność uczniów, mające na celu zwiększenie otwartości szkoły na współpracę z otoczeniem, kształtowanie w uczniach aktywnej, otwartej, prospołecznej postawy;
2) wychowawcze, w tym rozwijające umiejętności psychospołeczne, takie jak komunikacyjne, kształtujące więzi interpersonalne między uczniami;
3) włączające uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w życie społeczne;
4) umożliwiające nabycie umiejętności pracy z dziećmi i młodzieżą ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi;
5) antydyskryminacyjne, w tym służące przeciwdziałaniu agresji rówieśniczej powodowanej stereotypami i uprzedzeniami;
6) związane z wdrażaniem programu mediacji rówieśniczych oraz programów profilaktycznych ukierunkowanych na rozwiązywanie konfliktów z wykorzystaniem metody mediacji i negocjacji;
7) integrujące z lokalnym środowiskiem.
Dotacja celowa
Wsparcie będzie udzielane w formie dotacji celowej dla jednostek samorządu terytorialnego, osób prawnych innych niż j.s.t. i osób fizycznych, a w przypadku ministrów będących organami szkoły – w formie dofinansowania.
Organ prowadzący szkołę otrzyma wsparcie finansowe jeden raz w odniesieniu do danej szkoły, przy czym w przypadku szkoły posiadającej organizacyjnie podporządkowaną szkołę filialną również jeden raz w odniesieniu do szkoły filialnej.
Warunkiem otrzymania wsparcia będzie, tak jak w przypadku innych programów, zapewnienie przez organ prowadzący własnego wkładu finansowego w wysokości co najmniej 20% kosztów realizacji zadania (nie dotyczy to tylko szkół resortowych).
Do 15 września 2015 r. organy prowadzące mogą składać do wojewody wnioski o udzielenie wsparcia finansowego na działania realizowane w roku szkolnym 2015/2016. We wniosku należy m.in. podać liczbę szkół, w odniesieniu do których występuje się z wnioskiem, zwięźle opisać planowane działania oraz podać ich harmonogram, wskazać liczbę uczniów objętych działaniami, opisać aktualny stan wyposażenia szkoły niezbędny do realizacji tych działań, diagnozę potrzeb szkoły, spodziewane rezultaty przedsięwzięć (szczegółowo opisuje to § 5 ust. 2 cyt. rozp.).
Wojewoda powoła zespół, który oceni wnioski. Jednym z członków zespołu będzie przedstawiciel organu sprawującego nadzór pedagogiczny nad szkołami, których dotyczą wnioski. Organy, których wnioski zostaną pozytywnie rozpatrzone, otrzymają na wskazane przez wojewodę szkoły środki na podstawie umowy zawartej z wojewodą zgodnie z art. 150 ustawy o finansach publicznych.
Małgorzata Tabaszewska
