Psychologowie i pedagodzy zatrudnieni w rodzinnych ośrodkach diagnostyczno-konsultacyjnych (według ostatnich danych – prawie 600 osób), mogą wkrótce utracić przywileje z Karty nauczyciela. Posłowie PO przygotowali projekt nowelizacji zakładający ujednolicenie statusu prawnego pracowników zatrudnionych w tych ośrodkach.
Rodzinne ośrodki diagnostyczno-konsultacyjne to placówki, które funkcjonują na podstawie ustawy z dn. 26.10.1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (tj. Dz.U. z 2010 r. Nr 33, poz. 178, z późn. zm.). Działają przy sądach okręgowych, a nadzór nad nimi sprawuje minister sprawiedliwości. Zatrudniają pracowników merytorycznych, tj. psychologów i pedagogów, lekarzy różnych specjalności, w tym psychiatrów i pediatrów, a także pracowników administracji i obsługi.
Na dzień 31 grudnia 2011 r. w ośrodkach zatrudnionych było ogółem 590 pracowników merytorycznych, w tym 383 psychologów i 207 pedagogów. Zgodnie z obowiązującymi przepisami pracownicy pedagogiczni zatrudniani są w ośrodkach na podstawie Karty nauczyciela – stanowi o tym art. 1 pkt 2 KN, który nakazuje stosować przepisy Karty do pracowników pedagogicznych pracujących zakładach poprawczych, schroniskach dla nieletnich i rodzinnych ośrodkach diagnostyczno-konsultacyjnych.
Wkrótce może się to jednak zmienić. Złożony w sejmie projekt nowelizacji ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych zakłada zmiany w usytuowaniu rodzinnych ośrodków diagnostyczno-konsultacyjnych. W zmienianej ustawie miałby znaleźć się rozdział 8 precyzyjnie opisujący pozycję tych placówek w strukturze sądownictwa. Zgodnie z proponowanymi przepisami ośrodek to pomocnicza jednostka organizacyjna działająca w sądzie okręgowym, tworzona, likwidowana i nadzorowana przez ministra sprawiedliwości. Projekt zakłada jednak rozszerzenie zadań tych placówek – poza diagnozowaniem nieletnich i ich środowiska rodzinnego, świadczeniem opieki specjalistycznej i poradnictwem, przeciwdziałaniem i zapobieganiem demoralizacji ośrodki miałyby też wydawać opinie dla sądów powszechnych w przypadku rozwodów i kwestii spornych dotyczących kontaktów z dziećmi.
Zdaniem projektodawców uporządkowania wymaga też status pracowników ośrodków. Proponuje się, by stali się oni „innymi pracownikami sądowymi”. Ich prawa i obowiązki określałyby ustawa z dn. 18.12.1998 r. o pracownikach sądów i prokuratury (Dz.U. Nr 162, poz. 1125, z późn. zm.) i rozp. MS z dn. 30.03.2010 r. w sprawie stanowisk i szczegółowych zasad wynagradzania urzędników i innych pracowników sądów i prokuratury oraz odbywania stażu urzędniczego (Dz.U. Nr 49, poz. 299), a nie jak obecnie – Karta nauczyciela. Z treści art. 1 pkt 2 Karty zostałyby wykreślone rodzinne ośrodki diagnostyczno-konsultacyjne, a wykaz stanowisk zawarty w ww. rozporządzeniu zostałby uzupełniony o pracowników rodzinnych ośrodków diagnostyczno-konsultacyjnych, tj. psychologów, pedagogów i lekarzy. Przejście pracowników pedagogicznych pod ustawę o pracownikach sądów i prokuratury oznaczałoby więc zmianę podstawy zatrudnienia, warunków wynagradzania i utratę innych uprawnień wynikających z KN (np. 24-godzinnego pensum).
Zmianie nie uległyby natomiast wymagania kwalifikacyjne stawiane pracownikom pedagogicznym: w przypadku psychologów – dyplom magisterski z psychologii i 3-letni staż pracy w poradnictwie rodzinnym lub z młodzieżą niedostosowaną społecznie; w przypadku pedagogów – dyplom magisterski z pedagogiki specjalnej, opiekuńczej, resocjalizacyjnej, profilaktyki społecznej lub resocjalizacji i 3-letni staż pracy w poradnictwie rodzinnym lub z młodzieżą niedostosowaną społecznie.
Małgorzata Tabaszewska
