31 maja 2016 r. wchodzi w życie większa część przepisów zawartych w nowelizacji KN, tj. ustawie z dn. 18.03.2016 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 668).
Głównym celem tej nowelizacji jest usprawnienie postępowania dyscyplinarnego wobec nauczycieli, utworzenie Centralnego Rejestru Orzeczeń Dyscyplinarnych oraz objęcie wszystkich nauczycieli wymogami dotyczącymi niekaralności za przestępstwo umyślne oraz nietoczenia się wobec nich postępowań karnych lub dyscyplinarnych.
W art. 13 nowelizacji przewidziano …
(…) trzy terminy wejścia w życie jej przepisów: 31 maja 2016 r., 1 września 2016 r. i 1 stycznia 2017 r.
Od 31 maja 2016 r.
Najwcześniej wejdą w życie m.in. zmiany w art. 10, art. 26 i rozdziale 10 KN (związane z odpowiedzialnością dyscyplinarną nauczycieli). W art. 10 ust. 5 zmienione zostaną pkt 3 i 4 oraz dodany zostanie pkt 4a, ponadto dodany zostanie dodatkowy ust. 8b. Warto zwrócić uwagę na znowelizowany art. 10 ust. 5 pkt 3 KN. Do tej pory wymagał on, by przeciwko nauczycielowi nie toczyło się postępowania karne lub dyscyplinarne, lub postępowanie o ubezwłasnowolnienie. Po zmianie będzie w nim mowa o postępowaniu karnym w sprawie o umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego i o postępowaniu dyscyplinarnym. MEN doszło bowiem do wniosku, że należy ograniczyć wymóg nietoczenia się przeciwko nauczycielowi postępowania o przestępstwa ścigane z oskarżenia publicznego i prywatnego – wyłącznie do postępowań z oskarżenia publicznego oraz zrezygnować z wymogu wykazywania przez nauczyciela w trakcie zatrudniania, że nie toczy się wobec niego postępowanie o ubezwłasnowolnienie. Według MEN dotychczasowy zakres tych wymogów był zbyt szeroki i nieproporcjonalny.
Od 1 września 2016 r.
Dopiero z początkiem roku szkolnego 2016/2017 zaczną obowiązywać zmiany dotyczące likwidacji godzin karcianych, a tym samym obowiązku ich rejestrowania i rozliczania przez nauczycieli w okresach półrocznych w dziennikach zajęć pozalekcyjnych (wykreślenie liter a i b w art. 42 KN ust. 2 pkt 2, uchylenie ust. 3a–3c oraz zmiana ust. 7a w art. 42 KN).
W tym samym terminie wejdą w życie przepisy art. 85w–85z KN – dotyczące funkcjonowania Centralnego Rejestru Orzeczeń Dyscyplinarnych, w którym gromadzone będą informacje o nauczycielach prawomocnie ukaranych dwoma najwyższymi karami dyscyplinarnymi, czyli: zwolnieniem z pracy z zakazem przyjmowania ukaranego do pracy w zawodzie nauczyciela w okresie 3 lat od ukarania oraz wydaleniem z zawodu nauczyciela, a także informacje o zawieszeniu nauczyciela w pełnieniu obowiązków. Rejestr będzie prowadził minister edukacji, a jego tworzenie rozpocznie się 1 września 2016 r. Przez cztery miesiące, od 1 września 2016 r. do końca tego roku, do rejestru będą wprowadzane informacje o nauczycielach prawomocnie ukaranych:
- w okresie od 1 stycznia 2011 r. do 31 grudnia 2016 r. – karą dyscyplinarną zwolnienia z pracy z zakazem przyjmowania ukaranego do pracy w zawodzie nauczyciela w okresie 3 lat od ukarania;
- w okresie od 26 stycznia 1982 r. do 31 grudnia 2016 r. – karą dyscyplinarną wydalenia z zawodu nauczyciela.
Wskazane przepisy art. 85w–85z KN zobowiązują MEN do prowadzenia rejestru w systemie teleinformatycznym (minister jest administratorem danych ujętych w rejestrze, a do wprowadzania i usuwania danych oraz dokonywania zmian uprawnione są wyłącznie osoby upoważnione przez MEN); wyznaczają zakres gromadzonych informacji; definiują krąg podmiotów, którym przysługuje prawo do uzyskania informacji z rejestru; zobowiązują MEN do przekazywania informacji z rejestru organom państw członkowskich w trybie ostrzeżenia w systemie IMI; określają, jak powinien wyglądać wniosek o udzielenie informacji z rejestru; określają również podstawy wprowadzania informacji do rejestru oraz usuwania ich z systemu.
Z początkiem nowego roku szkolnego zaczną obowiązywać zmiany w art. 91b ust. 2 pkt 1 i 2 KN. Oznacza to, że do nauczycieli zatrudnionych w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach prowadzonych przez osoby fizyczne oraz osoby prawne niebędące j.s.t., w niepublicznych przedszkolach i placówkach oraz w niepublicznych szkołach posiadających uprawnienia szkół publicznych, bez względu na wymiar zatrudnienia, będą miały zastosowanie także następujące przepisy KN:
- art. 6 – obowiązki nauczycieli (uchybienie tym obowiązkom powoduje odpowiedzialność dyscyplinarną),
- art. 9 – wymagania kwalifikacyjne wobec nauczycieli (m.in. nakaz przestrzegania podstawowych zasad moralnych);
- art. 26 – okoliczości, w których stosunek pracy nauczyciela wygasa z mocy prawa (m.in. w razie prawomocnego ukarania w postępowaniu dyscyplinarnym karą dyscyplinarną zwolnienia z pracy oraz karą dyscyplinarną zwolnienia z pracy z zakazem przyjmowania ukaranego do pracy w zawodzie nauczyciela w okresie 3 lat od ukarania lub karą wydalenia z zawodu nauczyciela);
- art. 75–85z – odpowiedzialność dyscyplinarna nauczycieli.
Uwaga!
Nowelizacja w art. 9 ustala okres przejściowy trwający od 31 maja 2016 r. do 31 sierpnia 2016 r. W tym czasie do nauczycieli zatrudnionych w ww. przedszkolach i szkołach, bez względu na wymiar zatrudnienia, mają zastosowanie przepisy art. 6, art. 11a, art. 63 oraz znowelizowane art. 75–85o i art. 85q–85v KN, a do nauczycieli zatrudnionych w ww. placówkach, również bez względu na wymiar zatrudnienia, mają zastosowanie przepisy art. 6, art. 63 oraz znowelizowane art. 75–85o i art. 85q–85v KN.
Od 1 stycznia 2017 r.
Najpóźniej wejdą w życie zmiany dotyczące kwestii finansowych. Chodzi o wyodrębnienie w budżecie ministra edukacji środków na wypłatę gratyfikacji z tytułu nadania nauczycielowi tytułu honorowego profesora oświaty. Zgodnie ze zmienionym art. 31 KN nauczycielowi dyplomowanemu, który uzyskał taki tytuł, MEN wypłaca jednorazową gratyfikację pieniężną w wysokości 18 tys. zł. W części budżetu państwa, której dysponentem jest MEN, na wypłatę tej gratyfikacji wyodrębnia się corocznie środki w wysokości do 450 tys. zł.
W tym samym terminie wejdzie też w życie art. 85p KN, w którym uregulowano ogólne zasady wynagradzania przewodniczących komisji dyscyplinarnych i ich zastępców, przewodniczących składów orzekających oraz rzeczników dyscyplinarnych i ich zastępców. Przepis ten zobowiązuje też MEN do wydania rozporządzenia określającego sposób usta-lania wysokości wynagrodzenia ww. osób, a także obrońców z urzędu.
Małgorzata Tabaszewska – specjalistka prawa oświatowego
Redakcja Kraków
Podstawa prawna:
1. Ustawa z dn. 26.01.1982 r. Karta Nauczyciela – Dz.U. z 2014 r. poz. 191 z późn. zm.; ost. zm. Dz.U. z 2016 r. poz. 668.
